Đề phòng ngộ độc botulinum

Vừa qua, trên địa bàn H.Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam ghi nhận 1 trường hợp tử vong, nhiều người phải nhập viện điều trị do ngộ độc botulinum. Những người này trước đó có ăn món cá chép muối ủ chua.


Ngộ độc botulinum có nguy cơ tử vong cao

Ngộ độc botulinum là loại ngộ độc nặng, nguy cơ tử vong rất cao. Tháng 7-2020, tỉnh Đồng Nai cũng ghi nhận 3 trường hợp ngộ độc botulinum. Nhờ được cứu chữa kịp thời, các bệnh nhân đã hồi phục tốt sau nhiều tháng điều trị.

BS CKII.Nguyễn Đình Quang, Trưởng Khoa Nội thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai cho biết, 3 nữ bệnh nhân bị ngộ độc botulinum từng được điều trị tại bệnh viện đều còn rất trẻ. Trước khi bị ngộ độc, các bệnh nhân đã cùng nhau ăn món Pate Minh Chay đặt mua trên mạng.

Các triệu chứng của bệnh nhân khi nhập viện là: khó nuốt, yếu tay chân, thở yếu, sụp mi, mắt không mở lên được, suy hô hấp, tình trạng bệnh rất nặng. Ròng rã 3-4 tháng trời, các bệnh nhân được các bác sĩ, điều dưỡng Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai, Bệnh viện Chợ Rẫy TP.HCM chăm sóc đặc biệt. May mắn, cả 3 bệnh nhân sau đó phục hồi tốt và được xuất viện. Tuy nhiên, chi phí điều trị, ăn uống, sinh hoạt mà gia đình các bệnh nhân phải trả lên đến vài trăm triệu đồng.

Theo Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), độc tố botulinum được sinh ra do vi khuẩn Clostridium botulinum trong môi trường kỵ khí (môi trường thiếu không khí), còn trong điều kiện bình thường thì không sinh ra độc tố. Độc tố này có thể bị phân hủy khi ở nhiệt độ 100 độ C trong thời gian khoảng 10 phút.

Botulinum là độc tố nguy hiểm nhất, độc lực mạnh nhất, liều lượng gây tử vong cao. Độc tố này xuất hiện khi chế biến thực phẩm không đảm bảo vệ sinh (do vi khuẩn này có trong đất, nước), sản phẩm không được xử lý bằng nhiệt dẫn đến phát sinh độc tố và gây ra ngộ độc. Cùng với đó, dụng cụ đựng thực phẩm hiện nay rất kín nên dễ sinh ra yếm khí.

Một lượng rất nhỏ độc tố này cũng có thể gây tử vong. Do đó, người bị ngộ độc botulinum thường có biểu hiện buồn nôn, nôn, chướng bụng, đau bụng, liệt theo trình tự liệt bắt đầu từ vùng đầu, mặt, cổ lan xuống hai tay, sau đó tới hai chân, liệt các cơ hô hấp; liệt nặng có thể gây suy hô hấp là nguyên nhân gây tử vong.

Đối với các trường hợp bị ngộ độc botulinum liên quan đến món cá chép ủ chua, các bác sĩ nhận định, khả năng trong quá trình chế biến món ăn này, người dân đã bỏ thức ăn vào hộp thủy tinh đóng kín. Sau đó 2-3 tuần mới lấy ra ăn, tạo điều kiện yếm khí cho vi khuẩn Clostridium botulinum phát triển.


Ăn chín, uống chín để phòng bệnh

Ðộc tố Botulinum có thể bị phân hủy khi ở nhiệt độ 100 độ C trong thời gian khoảng 10 phút.

Do đó, các chuyên gia khuyến cáo, để đảm bảo an toàn thực phẩm, các hộ gia đình, cơ sở sản xuất thủ công không nên tự đóng gói, đóng kín thực phẩm (dạng hút chân không) để bảo quản trong thời gian dài.

Người dân nên thực hiện nghiêm túc ăn chín, uống chín. Chỉ sử dụng các sản phẩm thực phẩm, nguyên liệu thực phẩm có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, tuyệt đối không sử dụng các sản phẩm đóng hộp đã hết hạn sử dụng, bị phồng, bẹp, biến dạng, hoen gỉ, không còn nguyên vẹn hoặc có mùi vị, màu sắc thay đổi khác thường.

Khi sử dụng các sản phẩm đóng hộp nếu gặp phải các triệu chứng bất thường như: buồn nôn, nôn, chướng bụng, đau bụng; liệt theo trình tự, bắt đầu từ vùng đầu, mặt, cổ, lan xuống hai tay, sau đó tới hai chân, liệt các cơ hô hấp cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và điều trị kịp thời, tránh nguy hiểm đến sức khỏe và tính mạng.

Ðối với món cá muối chua, mặc dù là món ăn truyền thống nhưng có nhiều yếu tố nguy cơ gây ngộ độc, do đó các địa phương cần tuyên truyền để người dân hạn chế chế biến, không sử dụng là tốt nhất; hoặc nếu có thể chế biến thì cần tuân thủ về bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm, có thể dùng muối, rượu, dấm rửa cá; khử trùng dụng cụ muối.

Người chế biến thực phẩm cũng lưu ý, có thể hộp bảo quản, dụng cụ bảo quản không phồng nhưng khi mở ra nghe tiếng "xì" tức là đã có không khí ở trong, mùi hơi nặng hơn thì chúng ta không nên sử dụng, để phòng vi khuẩn kỵ khí, nhất là độc tố botulinum.