Theo số liệu từ Cục Thống kê Đồng Nai, trong 9 tháng của năm 2020, về mặt hàng cà phê, toàn tỉnh xuất khẩu được gần 351 triệu USD, tăng trên 16% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là một trong số ít những mặt hàng vẫn giữ được mức tăng trưởng tốt trong khi đa số nông sản đều gặp khó về xuất khẩu do ảnh hưởng dịch Covid - 19.
Nông dân huyện Thống Nhất chăm sóc cà phê kỳ vọng vụ thu hoạch trúng mùa
Trong khi đó, xuất khẩu cà phê 9 tháng đầu năm 2020 của cả nước đạt 2,16 tỉ USD, giảm 1% về trị giá so với cùng kỳ năm 2019. So với tình hình xuất khẩu cà phê cả nước bị sụt giảm, Đồng Nai vẫn giữ mức tăng trưởng khá do tỉnh thu hút được nhiều doanh nghiệp lớn trong ngành kinh doanh, chế biến, xuất khẩu cà phê.
Thị trường đang hồi phục
Cà phê là một trong những cây trồng chủ lực của tỉnh nhưng vài năm trở lại đây, diện tích cây trồng này liên tục giảm mạnh. Toàn tỉnh hiện còn hơn 10 ngàn ha cây cà phê, giảm hàng ngàn ha so với năm trước đó. Diện tích này có thể tiếp tục giảm trong thời gian tới vì nông dân không còn mặn mà giữ cây cà phê hiện cho lợi nhuận thấp hơn so với nhiều cây trồng khác.
Ông Nguyễn Văn Thật, Phó giám đốc HTX thương mại - dịch vụ - nông nghiệp Xuân Quế (xã Xuân Quế, H.Cẩm Mỹ) nhận xét, diện tích cà phê tại địa phương hiện nay giảm rất nhiều so với vài năm trước đó. Các vườn cà phê còn lại cũng đều bị nông dân tỉa bớt cà phê để xen canh thêm cây trồng mới.
Tuy nhiên, theo các doanh nghiệp kinh doanh, sản xuất cà phê, trong giai đoạn hội nhập, đây vẫn là nông sản chủ lực, có nhiều lợi thế phát triển. Tiềm năng xuất khẩu của mặt hàng này còn rất lớn nên nông dân không lo rủi ro đầu ra bị dội chợ, khó tiêu thụ như nhiều mặt hàng nông sản khác.
Bà Phạm Thị Bích Hà, đại diện Công ty TNHH Thương mại và sản xuất thực phẩm Sơn Lâm (TP.Biên Hòa) cho biết, do ảnh hưởng của dịch Covid – 19, tình hình tiêu thụ và xuất khẩu cà phê trong 9 tháng đầu năm 2020 không bằng mọi năm nhưng cũng không quá khó khăn như dự báo. Trong những tháng cuối năm, thị trường xuất khẩu sẽ sôi động hơn do sắp vào vụ thu hoạch mới, các doanh nghiệp xuất khẩu tập trung đẩy hàng để dọn kho chuẩn bị thu mua hàng mới. “Vài năm trở lại đây, mặt hàng cà phê không còn có giá tốt như những năm trước do áp lực nguồn cung lớn hơn cầu ở cả thị trường trong nước và thế giới. Tuy vào mùa cuối năm, tình hình sản xuất cũng như xuất khẩu cà phê sẽ khởi sắc hơn nhưng giá cà phê sẽ khó biến động khi sắp vào vụ thu hoạch mới” - bà Hà dự báo.
Cùng quan điểm, bà Nguyễn Thị Hường, chủ cơ sở sản xuất cà phê Phú Sỹ (xã Xuân Trường, H.Xuân Lộc) chia sẻ, thị trường tiêu thụ cà phê trong nước bị chậm lại so với cùng kỳ năm ngoái do ảnh hưởng của dịch Covid - 19. Cơ sở kỳ vọng mùa sản xuất cuối năm, thị trường tiêu thụ sẽ sôi động hơn.
Thu hút đầu tư chế biến sâu
Đóng gói cà phê xuất khẩu tại Công ty TNHH Thực phẩm G.C tại huyện Trảng Bom. Ảnh: B.Nguyên
Theo một số doanh nghiệp xuất khẩu, xuất khẩu cà phê của Đồng Nai vẫn đạt tăng trưởng trong khi cả nước sụt giảm do Đồng Nai có lợi thế phát triển ngành chế biến cà phê, nhất là đầu tư chế biến sau. Theo báo cáo của Sở NN-PTNT Đồng Nai, toàn tỉnh có 29 doanh nghiệp hoạt động chế biến cà phê và hơn 38 cơ sở sản xuất nhỏ lẻ.
Theo đề án Nâng cao năng lực cạnh tranh sản phẩm nông nghiệp tỉnh Đồng Nai trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế được UBND tỉnh phê duyệt vào năm 2019, cà phê vẫn nằm trong danh mục 7 nhóm mặt hàng nông sản thế mạnh của tỉnh. Đồng Nai nằm trong tốp 10 tỉnh có diện tích và sản lượng cà phê lớn nhất nước. Trong đó, lợi thế cạnh tranh của Đồng Nai là thu hút được nhiều doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và doanh nghiệp trong đầu tư nhà máy chế biến cà phê. Trong đó, có một số doanh nghiệp đầu tư quy mô lớn, bước đầu dẫn dắt chuỗi giá trị chế biến sâu.
TS.Đặng Kim Khôi, Giám đốc Trung tâm tư vấn chính sách nông nghiệp (thuộc Viện Chính sách và chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn), đơn vị tư vấn đề án Nâng cao năng lực cạnh tranh sản phẩm nông nghiệp tỉnh Đồng Nai trong bối cảnh hội nhập kinh tế cho rằng, Đồng Nai có tiềm năng nhất ở Việt Nam để trở thành trung tâm chế biến cà phê hòa tan hàng đầu vì tỉnh có nhiều lợi thế như: gần các vùng nguyên liệu cà phê lớn là Tây Nguyên; gần các thị trường tiêu thụ lớn như TP.HCM, gần cảng xuất khẩu lớn; có các khu công nghiệp hiện đại… Đồng Nai nên đặt ra mục tiêu trở thành trung tâm công nghiệp - chế biến nông sản sâu hàng đầu của Việt Nam.
Phan Anh