Phát triển nghề làm miến ở Biên Hòa

Những người lớn tuổi ở Kẻ Sặt cho biết, nghề làm miến mộc xứ này có từ những năm 60 của thế kỷ trước, do những người di cư ở miền Bắc mang vào. Nghề dạy nghề, nhiều hộ dân trong vùng đã ‘bén duyên’ và gắn bó với nghề làm miến mộc.

Ông Nguyễn Đức Doanh (ngụ KP.2, P.Tân Biên) có thâm niên làm miến mộc 35 năm cho biết, trước đây, ở khu vực Kẻ Sặt chỉ có vài hộ làm miến. Người làm miến tự trồng cây dong riềng đỏ, tự bào chế bột làm miến phục vụ nhu cầu của gia đình và bán vào mỗi dịp Tết. Nhu cầu của thị trường ngày càng tăng, các hộ gia đình phải thuê người làm. Những người làm công cho các lò miến khô đã "học lỏm" nghề và mở cơ sở làm theo.

Theo thời gian, số lượng người làm nghề tăng đáng kể, có thời điểm quanh khu vực Kẻ Sặt có vài trăm cơ sở làm miến, nhà nhà làm miến, người người làm miến. Ông Vũ Văn Đại (ngụ KP.3, P.Tân Biên) gắn bó với nghề làm miến mộc từ những năm 80 của thế kỷ trước cho biết, thời kỳ đầu làm miến rất vất vả, mọi công đoạn đều phải làm tay. Chẳng hạn để có bột làm miến, củ dong sau khi đào lên phải chà vỏ cho sạch, nghiền nát rồi lắng lọc nhiều lần để loại bỏ sạn và tạp chất. Hay như công đoạn ép tạo sợi, thợ làm miến phải quậy chín bột, đổ vào nồi ép, dùng khối đá nặng đè lên, 2 người thợ to khỏe dùng tay quay nồi để bột qua màng lưới tạo ra sợi miến. Do đó, mỗi cơ sở làm giỏi cũng chỉ được 2 mẻ, khoảng chục ký miến khô mỗi ngày.

Hiện nay, một số công đoạn làm miến: như đánh bột, ép sợi, tráng bánh được cải tiến một phần nhưng hầu hết vẫn làm thủ công. Do đó, chất lượng sản phẩm vẫn như cũ.

Trước đây, nghề làm miến thủ công ở khu vực Kẻ Sặt chỉ nhộn nhịp từ khoảng tháng 10 âm lịch đến hết năm, trùng mùa khai thác củ dong. Tuy nhiên, ngày nay, do yêu cầu của thị trường, người ta trữ bột khô và làm miến quanh năm. Miến mộc Kẻ Sặt không còn bó hẹp ở chợ Sặt, một số chợ truyền thống trên địa bàn TP.Biên Hòa mà có mặt ở nhiều miền quê đất nước. Một số cơ sở còn làm miến cung cấp cho công ty chế biến đồ ăn nhanh, xuất khẩu sang các nước láng giềng với số lượng hàng chục tấn mỗi tháng.

Chị Chu Thị Kim Cúc, chủ cơ sở miến dong ở KP.2 (P.Tân Biên) cho biết, nhiều năm trở lại đây chị không phải lo đầu ra cho miến. Trung bình cơ sở làm khoảng 300-400kg miến khô/ngày, cao điểm dịp cuối năm có khi lên 700kg miến khô/ngày. Toàn bộ sản phẩm được các thương lái bao tiêu. Trong đó, một số mối lấy miến cung cấp cho các công ty làm phở gói, miến gói, hủ tiếu gói; một số mối lấy miến bán sang Lào, Thái Lan, Campuchia. Cơ sở ngoài việc đảm bảo số lượng, duy trì chất lượng còn chú trọng khâu an toàn thực phẩm. Nguyên liệu bột được tuyển chọn khắt khe từ các mối ở miền Bắc, khu vực chế biến đảm bảo vệ sinh sạch sẽ, quá trình chế biến không dùng hóa chất, phẩm màu. Miến làm xong được phơi khô tự nhiên và phần lớn đưa về các cơ sở đóng gói ngay trong ngày.

Không chỉ được tiêu thụ tốt ở thị trường trong nước, nhiều cơ sở làm miến còn thông qua trung gian xuất khẩu miến. Mong muốn chung của các cơ sở làm miến là xây dựng thương hiệu cho miến Kẻ Sặt để sản phẩm có đầu ra thuận lợi, giá cả tốt hơn. Hiện tại, hầu hết các cơ sở làm miến đều có giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất, cam kết với chính quyền địa phương không sử dụng hàn the, thuốc tẩy hay các chất phụ gia độc hại, luôn bảo đảm các yêu cầu về an toàn vệ sinh thực phẩm, an toàn lao động.

So với vài chục năm trước, số hộ làm miến mộc có giảm, song sản phẩm làm ra lại tăng gấp nhiều lần do các cơ sở mở rộng quy mô. Sản phẩm cũng đa dạng hơn trước với hơn chục loại, trong đó miến làm từ bột củ dong là phổ biến nhất. Hiện nay, một số công đoạn làm miến đã được cơ giới hóa một phần vừa tăng năng suất, cải thiện mẫu mã vừa tiết kiệm được sức lao động và bảo đảm an toàn thực phẩm.