Để không có trẻ em nào bị nhiễm HIV

Rất nhiều bằng chứng cho thấy việc sử dụng thuốc điều trị HIV kết hợp với các chiến lược khác đã giúp giảm nguy cơ lây HIV từ mẹ sang con xuống dưới 1%. Tuy nhiên, điều đáng buồn là hiện vẫn có những đứa trẻ bị nhiễm căn bệnh thế kỷ này do sự chủ quan, thiếu hiểu biết của người mẹ.


Can thiệp sớm, chăm sóc và điều trị dự phòng thích hợp là việc làm rất cần thiết để phòng ngừa lây truyền HIV từ mẹ sang con.

Nhiều trẻ bị nhiễm HIV do sự chủ quan, thiếu hiểu biết của mẹ

Chị Nguyễn Thị Ngọc Thanh, đồng đẳng viên nhóm Xuân Hợp (TP.Biên Hòa) cho biết, chỉ trong vòng 2 tuần, chị đã tiếp nhận tư vấn và test nhanh (xét nghiệm nhanh) virus HIV cho 2 “khách hàng” là những phụ nữ có chồng bị nhiễm HIV. Kết quả, cả 2 người này đều có kết quả phản ứng dương tính với HIV.

Trường hợp khách hàng thứ nhất sau khi có kết quả dương tính đã nhờ chị Thanh làm test nhanh cho 3 đứa con, kết quả 1 trong 3 đứa bé có phản ứng dương tính với virus HIV.

Chị Thanh kể: “Đối với khách hàng nữ thứ 2, chúng tôi cũng sẽ kết nối để test nhanh virus HIV cho con của chị. Bé có nguy cơ nhiễm rất cao vì trong suốt thời gian mang thai người mẹ đã không đi khám và làm xét nghiệm HIV sớm”.

Theo chị Thanh, khi nhận kết quả phản ứng dương tính với HIV, khách hàng thường rất hoảng loạn và suy sụp. Công việc của đồng đẳng viên là phải giúp họ ổn định tâm lý và tư vấn các bước tiếp theo để điều trị và các biện pháp dự phòng lây nhiễm cho người thân, cộng đồng.

Người nhiễm HIV phải uống thuốc ARV, mỗi ngày 1 viên và phải uống đúng giờ. Nếu tuân thủ điều trị thì người bệnh có thể sống khỏe mạnh bình thường. Người bệnh cần hiểu rằng, nhiễm HIV là một bệnh mạn tính, tuy chưa thể điều trị khỏi hoàn toàn nhưng có thể kiểm soát được sự phát triển của virus. Việc phát hiện sớm tình trạng nhiễm bệnh rất quan trọng. Phát hiện càng sớm, điều trị càng sớm có thể giúp người nhiễm HIV bảo vệ được hệ thống miễn dịch, làm giảm nguy cơ mắc những bệnh nhiễm trùng cơ hội nguy hiểm, giúp giảm chi phí khám, chữa bệnh, thuốc men và chi phí nằm viện, từ đó giảm gánh nặng kinh tế cho gia đình.

“Điều trị sớm còn giúp người nhiễm HIV có sức khỏe ổn định, có cuộc sống sinh hoạt bình thường, tiếp tục học tập và lao động, không còn là gánh nặng cho gia đình và xã hội. Điều trị sớm còn làm giảm được nguy cơ lây nhiễm cho cộng đồng. Phụ nữ nhiễm HIV đang mang thai có thể sử dụng một số biện pháp giảm nguy cơ lây nhiễm cho trẻ” - chị Thanh chia sẻ thêm.
Do đó, trước khi kết hôn, chuẩn bị mang thai và đang có thai, phụ nữ nên đến các cơ sở y tế để được khám, xét nghiệm tầm soát và được cán bộ y tế hướng dẫn các biện pháp phòng ngừa, giảm lây truyền HIV từ mẹ sang con.

Dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con

Lây truyền HIV từ mẹ sang con chủ yếu qua bánh nhau khi đang mang thai, qua máu và dịch âm đạo khi chuyển dạ sinh, qua sữa khi cho con bú. Nếu không được áp dụng các biện pháp phòng ngừa, khả năng người mẹ bị nhiễm HIV đang mang thai có thể truyền HIV cho con là 20-30%.

Dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con cần được thực hiện với tất cả các sản phụ ngay từ lần khám thai đầu tiên, khi chưa rõ là có nhiễm HIV hay không. Trong trường hợp xác định bị nhiễm HIV, bệnh nhân sẽ được bác sĩ hướng dẫn sử dụng thuốc kháng virus và các biện pháp khác nhằm hạn chế khả năng lây truyền HIV ở mức thấp nhất.
Ngày 30-6-2021, Bộ Y tế đã ban hành Thông tư số 09/2021/TT-BYT quy định quy trình, thời điểm, số lần xét nghiệm HIV cho phụ nữ mang thai; việc chăm sóc, điều trị đối với phụ nữ nhiễm HIV trong thời kỳ mang thai, sinh con, cho con bú và các biện pháp nhằm giảm lây nhiễm HIV từ mẹ sang con.

Thông tư này gồm 8 điều, được áp dụng đối với cơ sở khám bệnh, chữa bệnh và các cơ sở y tế khác có cung cấp dịch vụ y tế cho phụ nữ mang thai, bà mẹ, trẻ em và các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.

Thông tư quy định quy trình xét nghiệm HIV cho phụ nữ mang thai gồm các nội dung: tư vấn trước xét nghiệm HIV cho phụ nữ mang thai về các đường lây nhiễm HIV, sự cần thiết của việc biết tình trạng nhiễm HIV, nguy cơ lây nhiễm HIV cho con và lợi ích của việc điều trị bằng thuốc kháng HIV sớm trong giảm lây truyền HIV từ mẹ sang con.