Do ảnh hưởng của dịch Covid-19, hoạt động hướng dẫn học sinh nghiên cứu khoa học, “sân chơi” STEM trong các trường học có phần trầm lắng hơn. Tuy vậy, theo kế hoạch, năm nay Sở GD-ĐT sẽ tổ chức Ngày hội STEM cấp tỉnh, cùng với vòng 2 cuộc thi khoa học kỹ thuật (KHKT) dành cho học sinh trung học.
Hiện nay, các trường vẫn đang nỗ lực vượt khó để duy trì hoạt động nghiên cứu KHKT, STEM.
Học sinh Trường THPT Thống Nhất A đang chuẩn bị cho các cuộc thi KHKT,
sáng tạo thanh thiếu niên nhi đồng của tỉnh
* Nhiều trở ngại cho hoạt động nghiên cứu KHKT
Cuộc thi KHKT dành cho học sinh trung học đã được tổ chức thường niên hơn 10 năm qua. Vì vậy, các trường đều đã có sự chủ động trong triển khai thực hiện. Tuy nhiên, dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp đã khiến hoạt động NCKH này của học sinh gặp phải nhiều khó khăn.
Do lo ngại cho sức khỏe của con, nhiều phụ huynh không đồng ý cho trẻ tham gia cuộc thi KHKT năm nay vì sợ quá trình làm việc nhóm con phải tiếp xúc với nhiều người. Trong khi đó, giáo viên khó có thể hướng dẫn học sinh NCKH bằng hình thức trực tuyến, bởi quá trình nghiên cứu này không chỉ cần học hỏi về kiến thức mà cần thực hành, rèn luyện kỹ năng. Trong nhiều tình huống, giáo viên hướng dẫn phải “cầm tay chỉ việc” thì học sinh mới có thể thực hiện được.
Một nữ giáo viên đã nhiều năm hướng dẫn học sinh dự thi KHKT tâm sự: “Hiện nay, chúng tôi đầu tư cho dạy trực tuyến đã vất vả lắm rồi, học sinh học trực tuyến cũng vất vả không kém. Nên thôi, năm nay tôi không hướng dẫn học sinh thi nữa”
Thầy Võ Như Vũ, giáo viên Trường THCS Lý Thường Kiệt (H.Xuân Lộc) chia sẻ, việc trao đổi, hướng dẫn học sinh khi các em chưa được đến trường có thể khắc phục bằng hình thức trực tuyến. Để các sản phẩm dự thi KHKT có chất lượng còn cần phải được hỗ trợ thêm về mặt kinh phí. Đây đang là thực trạng khó khăn chung của các trường.
Không chỉ cần thêm chi phí, giáo viên tham gia hướng dẫn học sinh NCKH còn cần sự khuyến khích, động viên tinh thần nhiều hơn từ Ban giám hiệu. Thực tế, hiện nay vẫn có nhiều lãnh đạo trường “thờ ơ” với sân chơi khoa học của học sinh.
Được biết, theo quy định, giáo viên tham gia hướng dẫn học sinh NCKH được giảm số tiết dạy trong thời gian hướng dẫn. Dù vậy, nếu chỉ được hưởng chế độ theo quy định mà thiếu đi sự quan tâm, hỗ trợ kịp thời của lãnh đạo nhà trường thì giáo viên cũng sẽ “chạnh lòng”. Điều này không chỉ làm giảm chất lượng các sản phẩm nghiên cứu mà còn làm tắt dần ngọn lửa nhiệt huyết của giáo viên.
Những khó khăn nêu trên khiến sản phẩm tham gia dự thi của nhiều đơn vị chưa được đầu tư hết mức để nâng cao chất lượng.
Học sinh Trường THPT Định Quán (H.Định Quán) đang làm sản phẩm
buồng phun khử khuẩn phòng chống dịch
* Duy trì các câu lạc bộ STEM
H.Tân Phú là địa phương chú trọng giáo dục STEM và hoạt động này phát triển đồng đều tại tất cả các trường THCS trên địa bàn huyện. Năm học 2019-2020, Phòng GD-ĐT H.Tân Phú đã tổ chức Ngày hội STEM theo cấp cụm (gồm 3 cụm) và dự định tổ chức Ngày hội STEM cấp huyện nhưng đại dịch Covid-19 xảy ra khiến kế hoạch này bị ngưng lại suốt 2 năm qua.
Mặc dù vậy, hoạt động giáo dục STEM vẫn được các trường duy trì ổn định. Theo đó, giáo viên tổ chức chủ đề dạy học STEM, học sinh vẫn tham gia làm sản phẩm STEM. Đối với các môn khoa học xã hội thì tổ chức dạy học theo chủ đề, theo hướng dạy học dự án, liên môn, tích hợp…
Cô Lê Thị Hồng Nhung, chuyên viên phụ trách hoạt động giáo dục STEM thuộc Phòng GD-ĐT H.Tân Phú chia sẻ: “Chúng tôi đã chủ động phát động tổ chức hoạt động giáo dục STEM và tổ chức Ngày hội STEM từ năm trước nhưng tình hình dịch bệnh phức tạp nên năm nay có thể không tổ chức ở cấp huyện được. Thi KHKT có thể tổ chức trực tuyến nhưng Ngày hội thì không thể làm theo cách này”.
Tương tự, Trảng Bom là một trong những địa phương phát triển mạnh phong trào, hội thi như: giáo dục STEM, cuộc thi KHKT dành cho học sinh trung học, cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên nhi đồng. Nhờ sự quan tâm nhất quán của lãnh đạo huyện, lãnh đạo Phòng GD-ĐT, ban giám hiệu các trường nên hoạt động giáo dục STEM, NCKH phát triển đồng đều ở các trường.
Từ nhiều năm nay, Phòng GD-ĐT H.Trảng Bom đã chủ động kết hợp tổ chức Ngày hội STEM và cuộc thi KHKT dành cho học sinh. Cụ thể, trong ngày tổ chức thi vòng 2 cuộc thi KHKT, tất cả các trường THCS trên địa bàn huyện sẽ chuẩn bị từ 03-05 mô hình, sản phẩm của hoạt động giáo dục STEM (bao gồm cả sản phẩm dự thi KHKT) để trưng bày. Như vậy, cả những học sinh không dự thi KHKT cấp huyện cũng được tham gia ngày hội này để giới thiệu, thuyết trình về sản phẩm của mình. Nhờ đó, các em có thêm cơ hội giao lưu, học hỏi cùng bạn bè.
Ngoài ra, Phòng GD-ĐT H.Trảng Bom cũng đã tổ chức chuyên đề STEM tại một số trường THCS. Trong đó, đơn vị đăng cai tổ chức chuyên đề sẽ trưng bày toàn bộ mô hình, sản phẩm STEM nổi bật của học sinh. Hoạt động này thường diễn ra vào tháng 10, 11 nhưng năm nay do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 nên vẫn chưa được tổ chức.
Dù gặp nhiều khó khăn nhưng các trường vẫn cố gắng duy trì hoạt động của các câu lạc bộ KHKT, cây lạc bộ STEM. Trong văn bản hướng dẫn triển khai hoạt động nghiên cứu khoa học, tổ chức cuộc thi KHKT dành cho học sinh trung học và Ngày hội STEM năm học 2021-2022, Sở GD-ĐT đề nghị: Cần tiếp tục duy trì và phát triển CLB KHKT, CLB STEM trong các cơ sở giáo dục trung học nhằm tạo môi trường cho học sinh nghiên cứu, chia sẻ về kiến thức, kỹ năng và các sản phẩm NCKH; giúp đỡ học sinh trong việc tiếp cận và vận dụng các phương pháp NCKH và sản phẩm khoa học vào thực tiễn; rèn luyện những kỹ năng cần thiết cho hoạt động NCKH, học tập và trong cuộc sống.
Hoàng Giang
