Doanh nghiệp (DN) KHCN là DN thực hiện sản xuất, kinh doanh, dịch vụ KHCN để tạo ra sản phẩm, hàng hóa từ kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ. Việc phát triển DN KHCN là một trong những chủ trương lớn nhằm nâng cao giá trị sản xuất, kinh doanh, nâng tầm DN, tuy nhiên, tới nay công tác này vẫn còn nhiều trở ngại.
Quy mô sản xuất, kinh doanh của các DN KHCN được chứng nhận tại Đồng Nai còn nhỏ và gặp nhiều khó khăn. Trong ảnh, dây chuyền chiết xuất Trầm hương của Công ty TNHH MTV Trương Thanh Khoan, một trong số ít các DN KHCN của Đồng Nai
Quy mô sản xuất, kinh doanh của các DN KHCN được chứng nhận tại Đồng Nai còn nhỏ và gặp nhiều khó khăn. Trong ảnh, dây chuyền chiết xuất Trầm hương của Công ty TNHH MTV Trương Thanh Khoan, một trong số ít các DN KHCN của Đồng Nai
Tại Đồng Nai, số lượng đơn vị được cấp chứng nhận là DN KHCN rất ít, chỉ đếm trên đầu ngón tay và sự phát triển của họ cũng gặp rất nhiều khó khăn.
Không dễ phát triển
Công ty TNHH Hồ Giáp Việt là một trong 5 DN đã được cấp chứng nhận DN KHCN của Đồng Nai. Các mặt hàng chính của công ty là máy gieo hạt và bón phân, máy nước nóng sử dụng năng lượng mặt trời, sản phẩm đã đăng ký và được cấp bằng độc quyền giải pháp hữu ích và độc quyền kiểu dáng công nghiệp. Dù rất được người dân ở nhiều tỉnh, thành tin tưởng, đặt hàng, song do nguồn lực có hạn nên hoạt động sản xuất của công ty vẫn dừng lại ở mức nhỏ lẻ, chưa thể đầu tư dây chuyền sản xuất hàng loạt, lợi nhuận thu được thấp.
Là địa phương trọng điểm về phát triển kinh tế, nhất là trong công nghiệp, dịch vụ, Đồng Nai có tiềm năng lớn trong lĩnh vực khoa học công nghệ. Tuy nhiên, số lượng DN được cấp giấy chứng nhận cho tới thời điểm này còn rất khiêm tốn. Nguyên nhân một phần do việc đăng ký trở thành DN KHCN có những khó khăn nhất định. Đơn cử như DN phải chứng minh quyền sở hữu, sử dụng hợp pháp kết quả nghiên cứu khoa học công nghệ; giải trình quá trình ươm tạo và làm chủ khoa học công nghệ. Điều này không phải DN nào cũng làm được và sẵn sàng chia sẻ bí quyết của mình.
Trong thực tế, tương tự như Công ty TNHH Hồ Giáp Việt, một số DN của Đồng Nai sau khi được chứng nhận chưa thể phát huy hết mức lợi thế cạnh tranh từ việc ứng dụng công nghệ mới cùng các chính sách ưu đãi. Các chính sách ưu đãi theo quy định phần nhiều không được thụ hưởng. Các đơn vị này hiện đang ở quy mô nhỏ hoặc siêu nhỏ. Cơ sở vật chất cho hoạt động khoa học và công nghệ còn hạn chế do thiếu vốn đầu tư cho phòng thí nghiệm, nhà máy...; không vay được vốn do không có tài sản thế chấp (tài sản lớn nhất của doanh nghiệp khoa học và công nghệ là tài sản trí tuệ, nhưng không được tổ chức tín dụng chấp thuận làm tài sản thế chấp do không định giá được)...
Cần phải mạnh dạn đổi mới
Nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc của các doanh nghiệp KHCN, tháng 3-2019, Chính phủ ban hành Nghị định số 13/2019/NĐ-CP về doanh nghiệp KHCN thay thế cho Nghị định 80/2007/NĐ-CP về doanh nghiệp KHCN. Qua quá trình triển khai gặp những bất cập. Tới tháng 11-2021, Bộ KHCN đã ban hành Thông tư số 10/2021/TT-BKHCN (hiệu lực từ ngày 20-1-2022) nhằm tháo gỡ các vướng mắc, khó khăn trong quá trình triển khai nghị định này.
Tại Đồng Nai, bên cạnh việc thực hiện những chính sách chung từ Trung ương, thì trong Kế hoạch hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2018-2023 cũng đề cập đến vấn đề này. Theo đó, một trong những nội dung trọng tâm của Kế hoạch là thúc đẩy hình thành DN KHCN. Cụ thể, Đồng Nai sẽ triển khai thực hiện 2 dự án gồm: Hỗ trợ ươm tạo DN KHCN và Hỗ trợ phát triển DN KHCN. Đồng Nai đặt ra mục tiêu hỗ trợ 5 dự án ươm tạo và phát triển 3 DN KHCN đến năm 2023. Kế hoạch này đã thực hiện đến năm thứ 4, tuy nhiên những nội dung nêu trên còn dang dở. Số lượng DN đạt chứng nhận là DN KHCN ở Đồng Nai hiện vẫn đếm trên đầu ngón tay, không thay đổi nhiều so với trước khi kế hoạch ban hành.
Vấn đề đặt ra hiện nay là phải có chính sách sát sườn hơn, trong đó, các cơ quan, ban, ngành cần tạo cầu nối để kịp thời tháo gỡ những khó khăn của DN; hỗ trợ DN hiểu rõ, hiểu đúng những tiêu chí cần có để nhận được các chính sách ưu đãi. TS. Ngô Đắc Thuần, Chủ tịch HĐQT Công ty IP Group cho rằng với tiềm năng, thế mạnh của mình, DN ở Đồng Nai cần mạnh dạn đầu tư đổi mới, sáng tạo, ứng dụng công nghệ mới vào sản xuất, góp phần tăng năng lực cạnh tranh trên thị trường. Ngay cả khi chưa trở thành DN KHCN thì chính tư tưởng, định hướng của lãnh đạo trong việc ứng dụng công nghệ cao, cải tiến kỹ thuật, nghiên cứu, sáng chế...cũng là điều kiện tiên quyết để xây dựng DN mạnh và phát triển bền vững.
