Mục tiêu Đồng Nai đặt ra trong xây dựng nông thôn mới (NTM) là xây dựng nông thôn giàu bản sắc hơn, nông thôn có môi trường sinh thái tốt hơn. Nhưng trong quá trình thực hiện tiêu chí môi trường nông thôn còn nhiều khó khăn. Trong đó, nhiều vùng nông thôn vẫn thiếu mảng xanh; việc thực hiện tiêu chí sáng, xanh, sạch, đẹp vẫn còn hạn chế.
Định Quán: Việc phát triển rừng trồng ngày càng khó khăn. Ảnh: Rừng trồng tại huyện Định Quán. Ảnh: Phan Anh
Cùng với phong trào xây dựng NTM, Đồng Nai ngày càng quan tâm thực hiện được những mảng xanh thực sự bền vững cho các vùng nông thôn.
Khó khăn về tiêu chí môi trường
Nói về những khó khăn trong thực hiện tiêu chí cảnh quan xanh, các vùng quê vẫn thiếu những thảm xanh, ông Ngô Thanh Tùng, Trưởng phòng Nông nghiệp và phát triển nông thôn H.Thống Nhất nhận xét, giai đoạn 2016-2020, địa phương được hỗ trợ 15,5 ngàn cây giống nhưng tỷ lệ cây trồng sống chỉ khoảng 30%. Tỷ lệ cây trồng sống thấp vì không được chăm sóc. Ngoài ra, hạn chế là địa phương không còn quỹ đất trồng rừng, chủ yếu là trồng ở đình, chùa, cơ quan hành chính. “Nhiều tuyến đường trên địa bàn huyện, mặt đường hẹp, không có lề nên không có chỗ trồng cây xanh, chưa kể còn nhiều khó khăn trong khâu chăm sóc. Trong đó có nguyên nhân là nhận thức của người dân vẫn còn hạn chế, chưa quan tâm, giữ gìn cây xanh” - ông Tùng nói.
Cùng quan điểm, bà Đặng Thị Thùy Dương, Phó Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường (Sở TN-MT) cho rằng, tiêu chí cảnh quan xanh, sạch đẹp trong xây dựng NTM vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể. Xét cảnh quan chung về môi trường khi đánh giá NTM, NTM nâng cao hay kiểu mẫu hiện mới ở mức độ yêu cầu có 1 tuyến đường sáng, xanh, sạch, đẹp làm điểm. Thực tế, nhiều địa phương chưa thực hiện được các tuyến đường xanh chứ chưa xét đến ở góc độ từng hộ gia đình, khu công cộng khác... Tỷ lệ cây xanh sống thấp có nguyên do việc trồng cây phân tán ở một số nơi còn mang tính đối phó; các địa phương cũng chưa có mô hình tự quản nào chăm sóc, quản lý cây xanh sau khi Nhà nước trồng; dù quy định pháp luật có, mức phạt có nhưng không thực thi nên các hành vi xả rác, làm cây chết chưa bị xử lý...
Cần tạo nhiều mảng xanh
Trồng tràm: Sản xuất giống hom tràm tại xã Mã Đà, huyện Vĩnh Cửu. Ảnh: Phan Anh
Theo Chi cục Kiểm lâm tỉnh, giai đoạn 2016-2020, toàn tỉnh trồng mới được 355 ha rừng tập trung gồm 185 ha rừng đặc dụng, 155 ha rừng phòng hộ, 15 ha rừng sản xuất. Trồng cây phân tán chủ yếu thông qua phong trào “Tết trồng cây” được phát động hàng năm. Trong 5 năm qua, các địa phương, đơn vị trên địa bàn tỉnh đã trồng hơn 2 triệu cây phân tán các loại như: sao, dầu, xà cừ, keo lai… Tỷ lệ cây sống sau trồng đạt bình quân 70%. Ngoài ra, diện tích rừng trồng lại sau khai thác là 4.560 ha; tỷ lệ che phủ rừng đạt 29% vào năm 2020.
Ông Ngô Văn Vinh, Phó Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh cho biết, công tác trồng rừng được các địa phương quan tâm thực hiện. Tuy nhiên, công tác trồng rừng mới gặp nhiều khó khăn do khó về quỹ đất, đòi hỏi chi phí trồng rừng cao trong khi vốn ngân sách còn hạn chế. Mặt khác, mật độ dân số cao, sức ép vào rừng ngày càng tăng do người dân thiếu đất sản xuất nông nghiệp; tác động của biến đổi khí hậu ngày càng rõ, thời tiết diễn biến phức tạp, thiên tai xảy ra ngày càng khốc liệt và thường xuyên hơn ảnh hưởng không nhỏ đến tài nguyên rừng và hoạt động lâm nghiệp. Việc trồng cây phân tán được duy trì thực hiện trong nhiều năm. Địa điểm trồng được thực hiện trong các khuôn viên đơn vị quân đội, UNND các xã, phường ấp, trung tâm học tập cộng đồng, nhà thờ, nghĩa trang… góp phần bảo vệ môi trường, tăng tỷ lệ cây xanh và độ che phủ rừng. Tuy nhiên vẫn còn mặt hạn chế là công tác chăm sóc, quản lý, bảo vệ rừng ở một số nơi chưa được quan tâm đúng mức nên ở một số địa phương, tỷ lệ sống của cây trồng phân tán thấp, sinh trưởng và phát triển chậm. Các địa phương, đơn vị chưa chủ động trong việc bố trí nguồn kinh phí, huy động nguồn kinh phí từ các nguồn lực xã hội để thực hiện việc trồng cây xanh trên địa bàn quản lý.
Hưởng ứng lời kêu gọi của Thủ tướng Chính phủ trồng 1 tỷ cây xanh, Mục tiêu của Đồng Nai đến năm 2025 sẽ trồng 18 triệu cây xanh. Trong đó có 13,6 triệu cây xanh trồng phân tán ở các khu đô thị và vùng nông thôn; 4,4 triệu cây trồng tập trung trong rừng phòng hộ, rừng đặc dụng và rừng sản xuất. Mục tiêu nhằm góp phần bảo vệ môi trường sinh thái, cải thiện cảnh quan và ứng phó với biến đổi khí hậu, phát triển kinh tế xã hội; nâng cao chất lượng sống người dân và sự phát triển bền vững của tỉnh nhà.
Phan Anh