Nguyên tắc quản lý và bố trí biên chế
Ban chỉ đạo xác định việc quản lý, bố trí biên chế bảo đảm phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của cơ quan, tổ chức, đơn vị; yêu cầu của vị trí việc làm, cải cách hành chính gắn với tinh giản biên chế và cơ cấu lại, nâng cao chất lượng đội ngũ, bảo đảm tinh, gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả.
Trong giai đoạn sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính các cấp, triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, trước mắt, cơ bản giữ nguyên số lượng cán bộ, công chức, viên chức, người lao động hợp đồng hiện có tại cơ quan, tổ chức, đơn vị để sắp xếp, bố trí công tác tại cơ quan, tổ chức, đơn vị tương ứng hoặc bố trí công tác tại cấp xã. Sau đó, thực hiện tinh giản biên chế gắn với cơ cấu lại, nâng cao chất lượng đội ngũ theo lộ trình, bảo đảm trong thời hạn 5 năm cơ bản số lượng biên chế thực hiện theo đúng quy định.
Trường hợp trong quá trình sắp xếp đơn vị hành chính, tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, cán bộ, công chức, viên chức có nguyện vọng nghỉ hưu trước tuổi và thôi việc hoặc không đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ hoặc không đủ tiêu chuẩn cán bộ, công chức (cấp xã mới) theo quy định của Luật Cán bộ, công chức sửa đổi (đang trình Kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XV thông qua) thì cấp ủy, chính quyền địa phương cho nghỉ theo đúng chính sách của Chính phủ nhằm kết hợp cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức.
Định hướng bố trí biên chế cán bộ, công chức
Cấp tỉnh (tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương), đối với 11 đơn vị hành chính không thực hiện sáp nhập (theo Nghị quyết số 60-NQ/TW), Ban Chỉ đạo định hướng, trên cơ sở biên chế được cấp có thẩm quyền giao giai đoạn 2022-2026 và nhiệm vụ được phân cấp, phân quyền từ Trung ương, chủ động sắp xếp, bố trí cán bộ, công chức bảo đảm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của các cơ quan tham mưu, giúp việc cấp tỉnh. Đồng thời, rà soát, sắp xếp gắn cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp tỉnh, bảo đảm hoạt động của chính quyền địa phương 2 cấp liên thông, không gián đoạn, hiệu lực và hiệu quả.
Đối với 23 đơn vị hành chính cấp tỉnh sau sáp nhập, hợp nhất (theo Nghị quyết số 60-NQ/TW), Ban Chỉ đạo định hướng, căn cứ nguyên tắc trên có thể kết hợp cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ theo lộ trình, cơ bản sau 5 năm tổng biên chế bảo đảm đúng quy định của cấp có thẩm quyền giao. Sau sắp xếp ổn định, năm 2026, căn cứ hướng dẫn của cấp có thẩm quyền về tiêu chí xác định biên chế và khung biên chế của các cơ quan, tổ chức, đơn vị trong hệ thống chính trị, các địa phương sẽ chủ động điều phối, cân đối, quyết định giao biên chế cho từng cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc phạm vi quản lý theo thẩm quyền, bảo đảm thực hiện mục tiêu tinh giản biên chế theo quy định.
Cấp xã (xã, phường, đặc khu trực thuộc tỉnh, thành phố), trước mắt giữ nguyên số lượng biên chế cán bộ, công chức của cấp huyện, cấp xã hiện có để bố trí làm việc tại cấp xã và thực hiện việc rà soát, tinh giản biên chế đối với cán bộ, công chức cấp xã không đủ tiêu chuẩn theo quy định nhằm cơ cấu lại, nâng cao chất lượng đội ngũ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, bảo đảm trong thời hạn 05 năm cơ bản theo đúng quy định của Chính phủ.
Dự kiến khung biên chế của một chính quyền cấp xã khoảng 32 biên chế (không bao gồm biên chế khối đảng, đoàn thể và không bao gồm biên chế của Ban Chỉ huy quân sự cấp xã). Bố trí tại các vị trí sau: lãnh đạo Hội đồng nhân dân gồm 01 Chủ tịch, 01 Phó Chủ tịch (trong đó có 01 chuyên trách); lãnh đạo UBND gồm 01 Chủ tịch, 2 Phó Chủ tịch. Ban của Hội đồng nhân dân (02 ban) gồm 02 Trưởng ban do Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy xã kiêm nhiệm, 02 Phó Trưởng ban chuyên trách và 02 công chức. 03 phòng chuyên môn của UBND, mỗi phòng có 02 công chức lãnh đạo, quản lý chuyên trách; 4 công chức/phòng chuyên môn (tổng số 12 biên chế công chức). Trung tâm Phục vụ hành chính công gồm 01 Phó Chủ tịch UBND kiêm Giám đốc Trung tâm phục vụ hành chính công; 01 Phó Giám đốc chuyên trách và 5 công chức (trường hợp thực hiện mô hình Trung tâm hành chính công 1 cấp do cấp tỉnh bố trí người làm việc cho phù hợp).
Tiêu chí xác định biên chế cán bộ, công chức cấp xã, mỗi đơn vị hành chính cấp xã bình quân tạm thời bố trí 32 biên chế/xã. Đối với đơn vị hành chính cấp xã có quy mô dân số từ trên 16.000 dân, xã, phường miền núi, vùng cao, cứ tăng 1.000 dân được bố trí thêm 1 biên chế công chức; đối với xã, phường, đặc khu vùng khác cứ tăng 2.000 dân được bố trí thêm 1 biên chế công chức và bố trí không quá 50 biên chế xã và 70 biên chế/phường, đặc khu. Cấp xã là 1 đơn vị hành chính giữ nguyên (không thực hiện sắp xếp) thì khuyến khích không thành lập phòng chuyên môn thuộc UBND cấp xã.
Đối với Đặc khu Phú Quốc (có diện tích lớn, dân số đông) thì được tổ chức không quá 5 phòng chuyên môn và trước mắt, giữ nguyên số lượng biên chế hiện có. Đồng thời, sau khi cơ quan có thẩm quyền xác định biên chế sau 5 năm thì thực hiện tinh giản biên chế, cơ cấu lại đội ngũ để bảo đảm đúng số lượng quy định.
Trường hợp đơn vị hành chính xã có quy mô dân số lớn từ trên 60.000 dân thì được xem xét tổ chức thêm 1 phòng chuyên môn.
Đối với đơn vị hành chính cấp xã không tổ chức phòng chuyên môn thì được tăng 01 Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã và bố trí chức danh cán bộ, công chức theo vị trí việc làm không quá 25 biên chế/xã (bao gồm cán bộ cấp xã và công chức cấp xã theo quy định của Chính phủ); đồng thời thực hiện điều chỉnh biên chế (so với biên chế tiêu chuẩn 32 biên chế/xã) cho đơn vị hành chính cấp xã khác có quy mô dân số, diện tích tự nhiên lớn, phát triển kinh tế trọng điểm của địa phương.
Năm 2026, Bộ Nội vụ phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương xây dựng khung tiêu chí xác định biên chế; căn cứ vào khung tiêu chí xác định biên chế đối với các xã, phường, đặc khu và tổng số biên chế được cấp có thẩm quyền giao đối với từng địa phương, các địa phương chủ động quyết định việc điều phối, cân đối, quyết định giao biên chế đối với từng đơn vị hành chính cấp xã cho phù hợp với điều kiện, đặc điểm của từng đơn vị hành chính, bảo đảm sau 05 năm sẽ giảm về số biên chế theo quy định của cấp có thẩm quyền.
Biên chế viên chức trong đơn vị sự nghiệp công lập
Ban Chỉ đạo định hướng, trên cơ sở phương án sắp xếp, cơ cấu lại các đơn vị sự nghiệp công lập theo ngành, lĩnh vực tại cấp xã mới theo hướng dẫn của Bộ quản lý ngành, lĩnh vực, các địa phương có trách nhiệm bố trí chỉ tiêu biên chế viên chức hưởng lương từ ngân sách nhà nước trong tổng số biên chế được cấp có thẩm quyền giao, rà soát, cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ viên chức, thực hiện đẩy mạnh tự chủ đối với đơn vị sự nghiệp công lập theo ngành, lĩnh vực phù hợp với điều kiện, đặc điểm của từng địa bàn./.
