(CTT-Đồng Nai) - Luật Đất đai năm 2024 và các văn bản hướng dẫn (có hiệu lực thi hành từ ngày 1-8-2024) có quy định rất nhiều trường hợp thu hồi đất, trong đó có trường hợp thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai.
Luật Đất đai năm 2024 quy định việc chuyển đổi đất trồng lúa sang nhóm đất nông nghiệp phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép. Trong ảnh: Cánh đồng lúa 3 vụ tại xã Phú Thanh (huyện Tân Phú). Ảnh: Nhân Thái.
Luật Đất đai năm 2024 quy định việc chuyển đổi đất trồng lúa sang nhóm đất nông nghiệp phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép. Trong ảnh: Cánh đồng lúa 3 vụ tại xã Phú Thanh (huyện Tân Phú). Ảnh: Nhân Thái.
Với trường hợp này, Nhà nước không bồi thường về đất, chỉ hỗ trợ về hoa màu, vật kiến trúc trong những trường hợp cụ thể.
Trường hợp bị Nhà nước thu hồi đất
Luật Đất đai năm 2024 quy định rất nhiều trường hợp Nhà nước thu hồi, trưng dụng đất như: vì mục đích quốc phòng, an ninh (Điều 78); phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng (Điều 79); chấm dứt việc sử dụng đất (SDĐ) theo pháp luật, tự nguyện trả lại đất, có nguy cơ đe dọa tính mạng con người, không còn khả năng trực tiếp sử dụng (Điều 82). Với các trường hợp thu hồi, trưng dụng đó, người SDĐ sẽ được Nhà nước bồi thường về đất, hoa màu, vật kiến trúc, tái định cư… theo quy định.
Tuy nhiên với các trường hợp: SDĐ không đúng mục đích đã được Nhà nước giao, cho thuê, công nhận quyền SDĐ và đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi SDĐ không đúng mục đích mà tiếp tục vi phạm; người SDĐ hủy hoại đất và đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi hủy hoại đất mà tiếp tục vi phạm; đất được giao, cho thuê không đúng đối tượng hoặc không đúng thẩm quyền; đất được Nhà nước giao quản lý mà để bị lấn đất, chiếm đất… theo Điều 81 Luật Đất đai năm 2024 thì sẽ không được Nhà nước bồi thường về đất.
Nguyên tắc thu hồi đất
Chủ tịch Hội Luật gia tỉnh Phan Văn Châu cho hay, việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất phải tuân thủ nguyên tắc, bảo đảm dân chủ, khách quan, công bằng, công khai, minh bạch, kịp thời và đúng quy định của pháp luật; vì lợi ích chung, sự phát triển bền vững, văn minh và hiện đại của cộng đồng, của địa phương; quan tâm đến đối tượng chính sách xã hội, đối tượng trực tiếp sản xuất nông nghiệp; chủ sở hữu tài sản theo quy định của pháp luật dân sự mà bị thiệt hại về tài sản thì được bồi thường thiệt hại…
Tuy vậy, với trường hợp thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai theo Điều 81 Luật Đất đai năm 2024 thì không được bồi thường về đất nhưng có thể được hưởng các chính sách khác.
Chẳng hạn, tại khoản 7, Điều 32 Nghị định số 102/2024/NĐ-CP ngày 30-7-2024 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai năm 2024 quy định việc xử lý tài sản trên đất, giá trị tài sản còn lại của người có đất thu hồi như sau: trường hợp thu hồi đất do người SDĐ không thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước thì số tiền SDĐ thu được từ bán đấu giá quyền SDĐ, tài sản gắn liền với đất (nếu có) sau khi trừ đi các chi phí cưỡng chế, tổ chức đấu giá theo quy định được nộp ngân sách nhà nước để thanh toán nghĩa vụ tài chính của người SDĐ, số tiền còn lại được hoàn trả cho người có đất thu hồi, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất thu hồi.
Trường hợp thu hồi đối với đất trồng cây hàng năm, đất nuôi trồng thủy sản không được sử dụng trong thời gian 12 tháng liên tục, đất trồng cây lâu năm không được sử dụng trong thời gian 18 tháng liên tục, đất trồng rừng không được sử dụng trong thời gian 24 tháng liên tục và đã bị xử phạt vi phạm hành chính mà không đưa đất vào sử dụng theo thời hạn ghi trong quyết định xử phạt vi phạm hành chính thì trong thời hạn 12 tháng kể từ ngày có quyết định thu hồi đất theo quy định, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất thu hồi được thực hiện bán tài sản theo quy định của pháp luật. Khi hết thời hạn nêu trên, người SDĐ có đất bị thu hồi không thực hiện được việc bán tài sản của mình gắn liền với đất thì Nhà nước không bồi thường đối với tài sản gắn liền với đất.
