Thời gian qua, nhiều trường hợp người dân bỗng dưng mất nhà, đất chỉ vì nhẹ dạ, cả tin khi cho con mượn giấy tờ nhà, đất để cầm cố, thế chấp ngân hàng vay tiền làm ăn. Nhiều người không lường trước được hậu quả nên đã tự đưa mình vào rủi ro. Có trường hợp cha mẹ già trắng tay, thậm chí phải ra khỏi căn nhà của mình chỉ vì... gánh nợ cho con.
Dù thương con nhưng cha mẹ cần cân nhắc kỹ khi cho con mượn giấy tờ nhà cầm cố, thế chấp vay vốn
Dù thương con nhưng cha mẹ cần cân nhắc kỹ khi cho con mượn giấy tờ nhà cầm cố, thế chấp vay vốn
“Ngày đưa cha rời khỏi căn nhà của mình vì bị ngân hàng siết vì món nợ của em gái, tôi phải nói dối cha là mới mua nhà mới, đưa ông về ở cho sạch sẽ, mát mẻ hơn. Do mắt cha không còn nhìn thấy gì và cũng không biết chuyện nên ông cũng đồng ý. Nhưng ông dặn, cái nhà cũ của ông không được bán, khi nào ông mất thì đưa ông về đó làm đám tang” - anh N.V.S (P.An Bình) kể.
Cha anh S. là ông N.V. năm nay đã 95 tuổi, nhiều năm ông sống yên lành trong căn nhà ở nội ô thành phố mà vợ chồng ông một đời chắt chiu xây dựng lên. Cuối tháng 3-2022, một ngân hàng đến thông báo siết nợ nhà của ông với số tiền lên tới 2,2 tỷ đồng mà cô em gái đã mượn giấy tờ nhà của ông để thế chấp ngân hàng vay tiền. Bị lừa hết số tiền vay, em gái anh S. đã không trả được món nợ lớn nên gia đình anh đành phải bán nhà của cha để trả khoản vay cho em gái.
Anh S. tâm sự, trước đó anh không đồng ý việc cho em gái mượn giấy tờ nhà của cha để đi cầm cố vay tiền, nhưng trước sức ép của các anh chị trong gia đình, nên anh phải đưa giấy tờ cho em, không ngờ cô em gái bị lừa mất số tiền 2 tỷ vay, thêm lãi quá hạn. Số tiền phải trả quá lớn nên anh đành bán ngôi nhà của cha được hơn 4 tỷ đồng để trả nợ cho em gái, phần còn lại anh chỉ mua được căn nhà nhỏ nằm sâu trong hẻm ở P.Trảng Dài (TP.Biên Hòa) và đưa cha về đó sống những ngày cuối đời.
Cũng lao đao vì gánh nợ cho con mà giờ đây ông T.V.T. (ngụ xã Ngọc Định, H.Định Quán) bị mất nhà phải ra ở trọ. Ông T. kể trong nước mắt, vì ông không có con nên ông coi con gái riêng của vợ như con ruột. Khi nghe chị này ngỏ ý nhờ ông thế chấp căn nhà của ông đang ở để vay 800 triệu đồng thành lập công ty, ông đã đồng ý giúp mà không chút đắn đo.
Nhưng chỉ được 1 năm, công việc thua lỗ, con gái riêng của vợ ông T. trốn đi, để lại khoản nợ vượt quá khả năng chi trả, ngân hàng hối thúc phát mãi căn nhà. Vợ chồng ông không còn cách nào đành phải bán căn nhà được 1,5 tỷ đồng, trả nợ cho con gần 900 triệu đồng (cả gốc và lãi). Số tiền còn lại không đủ mua căn nhà khác, ông bà đành mướn nhà để ở, tiền đem gửi vào ngân hàng để lấy lãi hằng tháng trả tiền thuê nhà trọ. Ông T. bày tỏ: “Tôi rất ân hận vì đã nhẹ dạ, cả tin khi ký giấy đồng ý cho con riêng của vợ cầm cố căn nhà để vay tiền. Bạc đầu mà vẫn dại. Chỉ vì tin con mà giờ tuổi già không chốn nương thân”.
* Thận trọng khi “gánh nợ” cho người thân
Theo quy định của pháp luật về giao dịch ngân hàng, vay tiền tới thời hạn mà không thanh toán được, nếu không có những thỏa thuận xử lý tài sản thế chấp khác giữa hai bên, ngân hàng sẽ tổ chức bán đấu giá tài sản để thu hồi nợ.
Chị Phạm Ngọc Như, nhân viên bộ phận cho vay của một ngân hàng thương mại ở TP.Biên Hòa, cho biết trong quá trình giao dịch tín dụng, chị gặp khá nhiều trường hợp cha mẹ, anh chị em, vợ chồng đồng ý thế chấp nhà để vay vốn ngân hàng cho người thân của mình vì tình thương và sự tin tưởng. Thế nhưng cũng có nhiều trường hợp phải “gánh nợ” của người thân một cách cay đắng khi người mượn không trả được khiến người “bảo lãnh” phải gánh nợ thay.
Thường thông tin, thỏa thuận được thể hiện đầy đủ trên văn bản, nhưng không phải người lớn tuổi nào khi ký bảo lãnh cho con vay tiền cũng ý thức được hết những rủi ro mình có thể sẽ gặp phải nếu như người vay không có khả năng trả nợ.
Theo chị Uyên, để tránh tình trạng người lớn tuổi không đủ minh mẫn, tỉnh táo khi ký vào hợp đồng thế chấp tài sản vay tiền cho con, cũng như tránh những rắc rối phát sinh sau này, đối với người trên 70 tuổi, ngân hàng thường yêu cầu chủ tài sản phải làm một số thủ tục liên quan đến đánh giá năng lực nhận thức, sự tỉnh táo của khách hàng, nếu khách hàng không đáp ứng được yêu cầu, ngân hàng sẽ từ chối cho vay. Nhưng không phải chỗ cho vay nào cũng làm như vậy.
Ở góc độ tranh chấp dân sự, luật sư Ngô Văn Định, Phó giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp luật Hội Luật gia tỉnh, cho biết trong nhiều trường hợp cha mẹ bảo lãnh cho con vay vốn phải chịu mất nhà, trước hết là lỗi của chính chủ tài sản khi đặt bút ký. Thêm vào đó, nhiều người lớn tuổi không có kiến thức về pháp luật nên không ý thức được hậu quả. Chưa kể nhiều cơ sở tín dụng rất lỏng lẻo trong khâu thẩm định hồ sơ cho vay, chấp nhận cho người không đứng tên chủ sở hữu tài sản vay, dẫn đến có những trường hợp cha mẹ điêu đứng vì bị con cái lén lấy giấy tờ nhà đi cầm cố rồi không trả được nợ.
Ngoài ra, tình trạng đặt “sổ đỏ” vay tiền ở một số tổ chức cho vay tư nhân rất dễ dàng khi chỉ cần thông qua hợp đồng vay tại văn phòng công chứng. Hợp đồng do cơ quan công chứng soạn thảo và cho các bên ký rất nhanh nên chủ tài sản - nhất là những người lớn tuổi không đủ thời gian đọc, thậm chí với câu chữ quy phạm pháp luật có đọc không phải ai cũng hiểu. Khi rắc rối xảy ra, việc giải quyết hậu quả sẽ rất khó khăn.
Theo khuyến cáo của luật sư Ngô Văn Định, người có tài sản nhà, đất - nhất là người lớn tuổi trước khi giao giấy tờ của mình cho người thân mượn để cầm cố, thế chấp vay tiền nên thận trọng, suy nghĩ thấu đáo. Bởi thực tế, không ít trường hợp người già trắng tay, phải ra khỏi căn nhà của mình chỉ vì... gánh nợ cho người khác.
