(CTT-Đồng Nai) - Sầu riêng là cây trồng đang thuộc tốp đầu về thu nhập. Thời gian qua, các địa phương trên địa bàn tỉnh tập trung phát triển mạnh diện tích sầu riêng. Theo đó, Đồng Nai rất chú trọng xây dựng vùng trồng, thu hút doanh nghiệp (DN) đầu tư nhà xưởng đóng gói, sơ chế, chế biến mặt hàng này đạt chuẩn thị trường xuất khẩu.
Làm sầu riêng đông lạnh xuất khẩu tại một số cơ sở thuộc xã Xuân Định, huyện Xuân Lộc. Ảnh: Song Lê
Làm sầu riêng đông lạnh xuất khẩu tại một số cơ sở thuộc xã Xuân Định, huyện Xuân Lộc. Ảnh: Song Lê
Vừa qua, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam và Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã ký Nghị định thư về kiểm tra, kiểm dịch thực vật và an toàn thực phẩm đối với sầu riêng đông lạnh xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc. Việc thị trường lớn này mở cửa chính thức cho sản phẩm sầu riêng đông lạnh sẽ tạo ra cơ hội lớn cho ngành hàng này của Việt Nam. Theo đó, các DN xuất khẩu sầu riêng đông lạnh rất quan tâm đến nội dung này để nắm bắt được cơ hội xuất khẩu chính ngạch vào thị trường tỷ dân này.
Tiềm năng lớn
Năm 2023, Việt Nam đã xuất khẩu khoảng 500 ngàn tấn sầu riêng, đạt kim ngạch 2,3 tỷ USD, trong đó xuất khẩu sang Trung Quốc chiếm hơn 80%. Theo dự báo của Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit), năm 2024, xuất khẩu sầu riêng đông lạnh có thể đạt kim ngạch xuất khẩu 400 - 500 triệu USD và sẽ góp mặt trong danh sách mặt hàng nông sản xuất khẩu giá trị "tỷ đô" vào năm 2025.
Với diện tích gần 13 ngàn hécta, sầu riêng là một trong những cây trồng chủ lực của Đồng Nai. Đồng Nai cũng là tỉnh đứng đầu Đông Nam bộ về diện tích sầu riêng; là một trong 5 địa phương có diện tích, sản lượng sầu riêng xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc lớn nhất cả nước. Năm 2023, sản lượng sầu riêng của Đồng Nai xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc đạt hơn 47,5 ngàn tấn, giá trị hơn 3,3 ngàn tỷ đồng.
Tỉnh cũng thu hút nhiều DN đầu tư cấp đông sầu riêng xuất khẩu. Theo một số DN đầu tư bóc múi, cấp đông sầu riêng trên địa bàn tỉnh, việc xuất khẩu hàng cấp đông sang thị trường Trung Quốc được các DN chờ đợi từ nhiều năm nay. Vì cấp đông sầu riêng là giải pháp góp phần giải quyết những hạn chế khi chỉ xuất khẩu trái tươi, nhất là về thời gian bảo quản trái tươi ngắn nên thường chỉ bán được ở các thị trường không quá xa biên giới. Với sầu riêng đông lạnh, DN không lo lắng về thời gian bảo quản nên có cơ hội đưa sản phẩm xâm nhập sâu trong nội địa Trung Quốc còn rất giàu tiềm năng. Xuất khẩu sầu riêng cấp đông có nhiều thuận lợi hơn vì phần thịt quả thường chỉ chiếm khoảng 30% phần cơm, còn lại là phần vỏ bỏ đi nên chỉ xuất phần thịt trái sẽ góp phần giảm rất nhiều chi phí vận chuyển và các chi phí khác. Ngoài ra, việc xuất khẩu sầu riêng cấp đông, sản phẩm không bị áp lực thời gian, bảo đảm chất lượng và có thể xuất bán quanh năm chứ không phụ thuộc vào mùa vụ như làm trái tươi. Xuất khẩu sầu riêng cấp đông cũng giúp gia tăng giá trị cho loại trái cây này hơn rất nhiều vì có thể xuất khẩu gần hết được sản lượng sầu riêng thu hoạch chứ không chỉ tuyển lựa được một phần nhỏ lượng trái đủ chuẩn, đủ size như làm trái tươi.
Với nhiều thách thức
Thị trường Trung Quốc đang có sự chuyển dịch sang xu hướng nhập sầu riêng đông lạnh nhằm gia tăng lợi ích kinh tế và bảo vệ môi trường. Theo nhận định của Hiệp hội Vinafruit, Trung Quốc mở cửa cho sầu riêng đông lạnh của Việt Nam sẽ tạo ra sự tăng trưởng lớn cho ngành hàng này. Tuy nhiên phải lưu ý, khi chuyển sang sầu riêng đông lạnh, yếu tố lợi thế của Việt Nam là chi phí logistics, vị trí địa lý gần Trung Quốc gần như sẽ loại bỏ khi cạnh tranh trực tiếp với hàng của Thái Lan, Malaysia. Có khá nhiều thách thức ngành sầu riêng cấp đông Việt Nam cần phải nhận diện và chuẩn bị ứng phó, nhất là làm sầu riêng cấp đông khi trình độ công nghệ của Việt Nam còn hạn chế.
Bà Đặng Thị Thúy Nga, Giám đốc Hợp tác xã (HTX) Thương mại dịch vụ nông nghiệp Xuân Định (huyện Xuân Lộc) chia sẻ, HTX có lợi thế đã mở rộng quy mô diện tích vùng chuyên canh sầu riêng đạt chứng nhận VietGAP với hơn 120 hécta. Ngoài ra, HTX còn thu mua sầu riêng của các vùng trồng sầu riêng trên địa bàn tỉnh và một số tỉnh, thành lân cận. HTX có lợi thế kiểm soát được chất lượng sầu riêng từ vùng trồng nên rất mong muốn đầu tư làm sầu riêng đông lạnh để tăng giá trị cho cây trồng này. Khó khăn của HTX là về vốn đầu tư nên mong được tiếp cận nguồn vốn ưu đãi.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Võ Văn Phi cho rằng, việc tổ chức, phát triển ngành sầu riêng phải có sự đồng hành giữa các nhóm cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức hiệp hội và các ngành chuyên môn cùng nhau tạo điều kiện cho DN, người dân thực hiện. Trong đó, tỉnh sẽ tạo môi trường thuận lợi thu hút DN đầu tư vào chế biến sâu để tăng giá trị cho ngành hàng chủ lực này trên địa bàn tỉnh.
