Giám sát để trẻ được an toàn trên không gian mạng

Để làm được điều này, cha mẹ cần phải biết cách để kiểm soát hành vi truy cập internet của trẻ và có được những kỹ năng cơ bản để ngăn chặn trẻ truy cập vào những đường link xấu, trang web đen…

Nhiều sức hút trên không gian mạng


Là giảng viên chuyên ngành CNTT, ThS Nguyễn Minh Sơn, giảng viên Khoa Công nghệ thông tin (CNTT) Trường Đại học Lạc Hồng rất quan tâm đến thói quen sử dụng internet của trẻ em hiện nay.
Qua theo dõi, anh cho rằng đa phần các bạn học sinh (bao gồm cả tiểu học, THCS, THPT) thường xuyên sử dụng các mạng xã hội: Facebook, TikTok, YouTube để phục vụ nhu cầu giải trí. Trong đó, trẻ thường xem các clip ngắn (phần reels trong Facebook, shorts trong YouTube). Đặc điểm các clip ngắn này là có nhịp độ nhanh, nội dung đa dạng, phong phú, phù hợp với sự tiếp nhận của trẻ.
ThS Nguyễn Minh Sơn lý giải: “Tôi cho rằng chính nhờ những yếu tố đó nên thường thì chỉ trong 3-10 giây đầu là các clip này đã tạo được sức thu hút với người xem. Chính sức hút này đã khiến trẻ bị cuốn vào và theo dõi kênh, thường xuyên xem các clip có nội dung tương tự. Do đó, nếu ngay từ đầu trẻ bị cuốn hút bởi các clip có nội dung tiêu cực, nhảm nhí thì khả năng cao là trẻ sẽ tiếp tục theo dõi, xem các nội dung tương tự trong những lần truy cập sau đó, sẽ không dễ gì dứt ra được”.
Theo anh Sơn, việc xem điện thoại, tivi, máy tính nhiều mà không được kiểm soát về mặt nội dung chắc chắn sẽ có nhiều tác động tiêu cực đến trẻ, nhất là trong nhận thức, hành vi, ảnh hưởng đến việc học hành…


Anh kể: “Tôi đã từng tiếp nhận một học sinh THPT bị “nghiện” TikTok đến mức ngại giao tiếp xã hội. Ban đầu, em này lướt TikTok để xem… người ta ngủ. Sau đó, em bắt chước theo, cũng đóng kín cửa phòng, tắt điện và ở trong phòng suốt ngày. Dần dần, em không muốn bước ra ngoài để giao tiếp với người khác nữa. Tôi đã phải mất một thời gian, dần dần mới kéo em ra khỏi thói quen xấu đó và đến với CNTT một cách hữu ích”.

Kiểm soát hành vi truy cập internet của trẻ
Theo anh Sơn, cha mẹ hoàn toàn có thể theo dõi việc truy cập internet của trẻ và định hướng những kênh, ứng dụng, trang web tích cực cho trẻ. Để làm được điều này, trước tiên bản thân phụ huynh cũng cần phải có một chút kiến thức cơ bản và phải thực sự chủ động trong việc kiểm soát, định hướng trẻ.
Hiện nay, có rất nhiều ứng dụng, trang web, kênh thông tin… tích cực, hỗ trợ giáo dục trẻ và giúp trẻ tiếp cận các thông tin hữu ích. Cha mẹ cần chủ động tìm kiếm, trải nghiệm các trang web này sau đó hướng dẫn cho trẻ truy cập, theo dõi.
Nếu trẻ đã truy cập các kênh có nội dung tích cực, phụ huynh cần đóng vai trò như một người thầy để thử kiểm tra xem trẻ có tiếp nhận, hấp thu được những nội dung tích cực đó không. Phụ huynh cũng có thể yêu cầu trẻ xem đi xem lại nhiều lần cùng một nội dung và kiểm tra mức độ hiểu của trẻ ở nhiều cấp độ khác nhau. Khi trẻ càng truy cập vào các kênh có nội dung giáo dục, khoa học… thì hệ thống sẽ càng hiện nhiều những thông tin này cho trẻ theo dõi.
Ths Sơn chia sẻ: “Đối với việc tìm kiếm thông tin, phụ huynh cần nhắc nhở trẻ lưu ý truy cập vào những trang có chứng chỉ bảo mật (trang web bắt đầu bằng các chữ https://). Những trang web này có độ an toàn cao hơn. Bên cạnh đó, khi tra Google và cho ra kết quả tìm kiếm, ngoài việc để ý nội dung phần tiêu đề của các kết quả, trẻ cần lưu ý đến đường link trang web kết quả. Nếu thấy đường link lạ, có nội dung không liên quan thì cần phải dừng lại để xem xét, hạn chế truy cập vào những trang web này”.
Nếu trẻ chưa được sử dụng máy tính riêng, phụ huynh nên tạo profile (hồ sơ) trên các trình duyệt web dành riêng cho trẻ đồng thời quy định rõ nội dung trẻ được truy cập. Cùng với đó, cha mẹ cần thường xuyên kiểm tra lịch sử truy cập để nhắc nhở trẻ nếu truy cập vào nội dung không lành mạnh. Thậm chí có thể xóa profile cũ để tạo profile mới nếu lịch sử truy cập của trẻ có vấn đề.
Đối với điện thoại thì phụ huynh có thể tải phần mềm kiểm soát thời gian, giới hạn nội dung, kênh truy cập.
Ngoài ra, phụ huynh có thể kiểm soát việc truy cập internet của trẻ dựa trên lịch sử truy cập internet. Điều này có thể kiểm soát trên router bằng cách cài đặt phần mềm (kiểm soát theo phần mềm) hoặc sử dụng router (kiểm soát theo phần cứng).
Theo đó, những ứng dụng, thiết bị này thường có các chức năng như: lọc nội dung truy cập (phụ huynh có thể hạn chế các trang web, ứng dụng, các từ khóa tìm kiếm…), điều khiển từ xa để tạm dừng kết nối internet một thiết bị nào đó trong gia đình, thống kê thời gian truy cập của từng thiết bị, giới hạn thời gian truy cập, cài đặt thời gian không được vào internet, lưu lại lịch sử truy cập internet của thiết bị… Bằng cách quản lý này, cha mẹ mẹ có thể giám sát con cái truy cập internet một cách chặt chẽ hơn.
Những phụ huynh không thể tự cài đặt router để kiểm soát trẻ thì có thể tìm đến những người rành CNTT để được hỗ trợ.