Giám sát chất lượng môi trường bằng công nghệ

​Việc quản lý, kiểm soát ô nhiễm môi trường được thực hiện nhanh chóng và thuận tiện hơn với phần mềm riêng để theo dõi.

Hiện nay, dữ liệu của hàng ngàn nguồn thải là các cơ sở sản xuất, kinh doanh trên địa bàn tỉnh đã được cập nhật lên phần mềm quản lý môi trường của Sở Tài nguyên- môi trường (TN-MT).

Cán bộ Trung tâm công nghệ thông tin, Sở TN-MT theo dõi bản đồ trực tuyến các nguồn thải trên địa bàn tỉnh

Giám sát môi trường online

Được xây dựng và đưa vào hoạt động từ năm 2012 theo quy định của Tổng cục Môi trường, Bộ Tài nguyên- môi trường (TN-MT), đến nay, phần mềm quản lý môi trường của Sở TN-MT đang quản lý dữ liệu của hơn 10 ngàn nguồn thải trên địa bàn tỉnh.

Bà Hà Thị Nhẫn, Trưởng phòng dữ liệu và lưu trữ, Trung tâm công nghệ thông tin, Sở TN-MT, thời điểm mới hoạt động, phần mềm quản lý môi trường chỉ có dữ liệu của khoảng 5 ngàn nguồn thải trên địa bàn tỉnh. Sau 7 năm vận hành đến nay, số lượng nguồn thải được cập nhật đã tăng gấp đối. “Với hơn 10 ngàn nguồn thải được cập nhật, hiện nay, phần mềm đã quản lý hơn 90% số lượng các cơ sở sản xuất, kinh doanh có phát sinh nguồn thải trên địa bàn tỉnh”- bà Hà Thị Nhẫn cho biết.

Phần mềm quản lý môi trường được thiết kế phục vụ công tác quản lý môi trường từ cấp tỉnh đến huyện, xã, các sở, ban, ngành và doanh nghiệp có liên quan. Phần mềm này sẽ thực hiện các chức năng như quản lý hiện trạng môi trường bao gồm các mạng lưới quan trắc, chất lượng các thành phần môi trường được quan trắc; quản lý các nguồn gây ô nhiễm bao gồm thông tin các tiến trình thay đổi của dự án, các thủ tục môi trường, thông tin điều tra, kiểm tra thông tin về quan trắc hiện trạng môi trường của dự án. Qua đó, giúp cho cơ quan quản lý dễ dàng tổng hợp thông tin, kiểm tra, xử phạt khi có ô nhiễm xảy ra, theo dõi quá trình xử lý ô nhiễm tại các dự án; quản lý các thủ tục môi trường như hoạt động thẩm định về môi trường trước khi dự án đi vào hoạt động, hoạt động kiểm tra, xác nhận hoàn thành các công trình bảo vệ môi trường…

Theo Chi cục Bảo vệ môi trường, Sở TN-MT, cơ quan quản lý nhà nước về các vấn đề môi trường, việc sử dụng phần mềm quản lý môi trường mang lại nhiều thuận lợi và hiệu quả trong công tác giám sát, quản lý môi trường, nhất là việc quản lý các nguồn thải. Thay cho việc phải sử dụng các hồ sơ giấy, khi có phần mềm quản lý môi trường, việc truy xuất thông tin, giám sát sự biến động chất lượng môi trường cũng như biến động các nguồn thải nhanh và chính xác hơn rất nhiều. “Trước đây, để tìm một hồ sơ các thủ tục môi trường của một dự án chúng tôi phải đăng ký với phòng lưu trữ hồ sơ. Sau đó, phải mất từ 5-10 ngày mới có hồ sơ. Nay thì chỉ cần vào phần mềm và dò tìm. Nhanh hơn rất nhiều”- bà Lê Ngọc Hân, Phó trưởng phòng nghiệp vụ, Chi cục Bảo vệ môi trường cho hay.

Ngoài ra, theo bà Lê Ngọc Hân, mỗi dự án đều được cập nhật báo cáo đánh giá tác động môi trường ngày từ đầu vào phần mềm. Quá trình hoạt động của dự án, khi có những biến động về nguồn thải đều được cập nhật nên việc theo dõi, quản lý cũng thuận lợi và chính xác hơn so với cách quản lý bằng hồ sơ giấy trước đây. Các dữ liệu về quan trắc chất lượng môi trường cũng được cập nhật nhanh giúp đơn vị nắm chính xác các biến động môi trường để có giải pháp xử lý.

Đưa thông tin môi trường đến người dân

Hiện nay, khi tình trạng ô nhiễm không khí, nguồn nước đang xảy ra tại nhiều địa phương thông tin về chất lượng môi trường được người dân rất quan tâm.

Phần mềm quản lý môi trường đã có chức năng quản lý hiện trạng môi trường bao gồm quản lý mạng lưới quan trắc, chất lượng các thành phần môi trường được quan trắc. Các thông tin này sau đó sẽ được liên kết với phần mềm quản lý quan trắc để truy vấn, tính toán các chỉ số chất lượng nước (WQI) và chỉ số chất lượng không khí (AQI). Các thông số này sau đó sẽ được các cơ quan chức năng phân tích và đưa ra các khuyến cáo cụ thể.

Hiện nay, các thông số và các khuyến cáo về chất lượng nước, không khí đã được cập nhật lên trang thông tin của Sở TN-MT. Tuy nhiên, có một thực tế là không nhiều người dân tiếp cận và tra cứu các thông tin này.

Do đó, để đưa các thông tin và khuyến cáo về chất lượng môi trường đến người dân, Trung tâm công nghệ thông tin, Sở TN-MT đang triển khai xây dựng các app để người dân dễ tiếp cận hơn.

Nam Vũ​