Xuất khẩu các mặt hàng nông sản, nhất là dòng sản phẩm chế biến từ trái cây giảm mạnh do ảnh hưởng của dịch bệnh, lạm phát đang lan rộng toàn cầu. Không chỉ người tiêu dùng nội địa mà ở nhiều nước trên thế giới hiện nay đang thay đổi xu hướng tiêu dùng theo hướng cắt giảm chi tiêu.
Chế biến trái cây tươi tại một doanh nghiệp tại TP.Long Khánh. Ảnh: Phan Anh
Chế biến trái cây tươi tại một doanh nghiệp tại TP.Long Khánh. Ảnh: Phan Anh
Khi thị trường tiêu thụ của nông sản chế biến, nhất là các sản phẩm chế biến từ trái cây, hạt điều… không thuộc nhóm hàng thiết yếu sụt giảm mạnh; nhiều doanh nghiệp sản xuất chấp nhận giảm lợi nhuận để cạnh tranh bằng giá tốt và nỗ lực mở thêm nhiều thị trường ngách để duy trì và ổn định hoạt động sản xuất.
Sản xuất đình đốn
Vài tháng trở lại đây, hoạt động xuất khẩu nông sản chế biến gặp nhiều khó khăn. Ngay cả thị trường truyền thống vốn được cho là dễ tính là Trung Quốc cũng không dễ tìm bạn hàng. Đặc biệt, có thời điểm, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu nông sản nói chung, nhất là sản phẩm trái cây chế biến, nhân hạt điều sang Nga, thị trường lớn của Việt Nam gặp rất nhiều khó khăn, sản xuất đình đốn vì các chuyến xuất hàng qua thị trưởng này phải tạm hoãn.
Ông Bùi Thanh Vân, Giám đốc Công ty TNHH Vân Phát (xã Tây Hòa, H.Trảng Bom) cho biết, xuất khẩu rau, quả đông lạnh, sản phẩm rau, trái cây sấy chưa bao giờ gặp khó như hiện nay. Chi phí đầu vào sản xuất tăng 20-30% trong khi sản phẩm đầu ra khó tiêu thụ vì cả người tiêu dùng nội địa và thị trường các nước đều ưu tiên chi tiêu cho các mặt hàng thiết yếu. Ngay cả thị trường vốn dễ tính là Trung Quốc hiện nay bộc lộ nhiều rủi ro. Ông Vân kể: “Có lần, doanh nghiệp xuất 3 container trái cây sấy đi Trung Quốc, hàng bị tồn lại ở biên giới 2 nước hơn 3 tháng mới xuất được, doanh nghiệp tốn cả trăm triệu đồng tiền kho bãi. Qua được cửa khẩu, đơn vị nhập hàng lấy lí do sản phẩm tồn lâu e ngại chất lượng bị ảnh hưởng, vừa giảm giá, vừa không trả tiền ngay khiến doanh nghiệp khó càng thêm khó”.
Cùng nỗi lo, ông Nguyễn Thế Hưng, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại sản xuất mít sấy Hưng Phát (xã Bình Lộc, TP.Long Khánh) chia sẻ, vài tháng trở lại đây, hoạt động xuất khẩu trái cây sấy của doanh nghiệp bị giảm sút nặng nề vì thị trường lớn là Trung Quốc, các đối tác cũng chỉ đặt hàng nhỏ giọt. Những thị trường khác như Nga, Hàn Quốc...hầu như khó tìm được khách hàng mới, đơn hàng của khách quen cũng giảm sút mạnh.
Theo chia sẻ của một số doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu các sản phẩm trái cây, nông sản chế biến trên địa bàn tỉnh, sau hàng loạt biến cố như dịch bệnh, xung đột giữa Nga và Ukraine cùng tình hình lạm phát trên thế giới tăng cao và ngày càng lan rộng, xu hướng tiêu dùng của thị trường thế giới có sự thay đổi lớn. Cụ thể, người tiêu dùng tại nhiều nước thay đổi thói quen, ngày càng thắt chặt hơn trong việc chi tiêu. Họ ưu tiên các mặt hàng thiết yếu như lương thực, thực phẩm, các dòng thực phẩm không thuộc nhóm thiết yếu như trái cây chế biến, nhân hạt điều…không còn hút hàng như trước.
Tìm mọi cơ hội về thị trường
Tuy tình hình chung về thị trường trái cây chế biến vẫn còn khó khăn nhưng có nhiều dấu hiệu cho thấy tình hình đang sáng dần lên. Theo một số doanh nghiệp xuất khẩu nông sản sang Nga, sau nhiều tháng trời xuất khẩu bị đình đốn, hiện xuất khẩu sang thị trường này đang trên đà hồi phục trở lại. Đối mặt với tình hình xuất khẩu khó khăn, nhiều doanh nghiệp vốn chỉ tập trung làm đơn hàng xuất khẩu quan tâm đẩy mạnh hơn các kênh tiêu thụ tại thị trường nội địa. Sau dịch Covid-19, ngành du lịch trong nước đang trên đà hồi phục nhất là giai đoạn hiện nay đang vào cao điểm du lịch hè, một số doanh nghiệp chế biến nắm bắt cơ hội này để đẩy mạnh kênh tiêu thụ tại chỗ cho dòng sản phẩm trái cây chế biến phục vụ nhu cầu ăn chơi, làm quà tặng của du khách trong và ngoài nước.
Ông Bùi Thanh Vân cho hay, với doanh nghiệp nhỏ, thị trường nội địa không phải dễ mở rộng vì có nhiều thương hiệu lớn đã được người tiêu dùng nhận diện. Ngoài ra, các hệ thống siêu thị lớn đều có nhãn hàng riêng nên doanh nghiệp nhỏ không dễ vào các kênh tiêu thụ này, thường chấp nhận làm hàng gia công. Hiện nay, doanh nghiệp đang chuyển hướng tập trung đưa hàng vào các trạm dừng chân phục vụ nhu cầu mua sắm của du khách. Ngoài ra, doanh nghiệp cũng quan tâm đưa hàng về nông thôn, vào các chợ truyền thống, cửa hàng nhỏ lẻ…
Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp nỗ lực mở rộng các thị trường xuất khẩu, quay về thị trường châu Á tiếp cận các thị trường ngách như Campuchia, Thái Lan…ông Nguyễn Thế Hưng chia sẻ thêm: “Hiện doanh nghiệp chỉ mong duy trì sản xuất để có nguồn trả công cho lao động và thu mua hết trái cây tươi cho nông dân đang gặp khó về đầu ra chứ không đặt mục tiêu về lợi nhuận như trước. Doanh nghiệp đang đàm phán với đối tác ở một số thị trường mới như Malaysia, Thái Lan, Campuchia…với kỳ vọng có thêm kênh tiêu thụ”.
