Bộ Quốc phòng cho biết, sau quá trình triển khai thực hiện Luật BHXH năm 2014, Nghị định số 33/2016/NĐ-CP và Thông tư liên tịch số 105/2016/TTLT-BQP-BCA-BLĐTBXH, chính sách, chế độ BHXH bắt buộc đối với quân nhân và người làm công tác hưởng lương như đối với quân nhân đã đi vào cuộc sống, tạo cơ sở pháp lý khá đầy đủ, thuận lợi cho cơ quan, đơn vị, người sử dụng lao động và người lao động thực hiện, đảm bảo quyền thụ hưởng chế độ BHXH đối với người lao động và thân nhân người lao động.
Theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024, có hiệu lực từ ngày 01 tháng 7 năm 2025, một số nội dung mới được quy định như: Đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu 15 năm sẽ được hưởng lương hưu; khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng để hưởng lương hưu thay vì nhận bảo hiểm xã hội một lần; về tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của đối tượng quy định tại điểm đ và điểm e khoản 1 Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội; quy định về mức lương hưu hằng tháng của đối tượng là người lao động thuộc Danh mục nghề, công việc đặc biệt đặc thù trong lực lượng vũ trang nhân dân; quy định cụ thể về "mức tham chiếu" thay cho mức lương cơ sở; quy định rõ về quản lý thu, đóng bảo hiểm xã hội; sửa đổi, bổ sung quy định về chế độ bảo hiểm xã hội phù hợp hơn với thực tiễn, bảo đảm tốt hơn quyền lợi của người lao động.
Như vậy, việc nghiên cứu, xây dựng ban hành Thông tư hướng dẫn thực hiện bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với quân nhân và người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân là rất cần thiết.
Dự thảo Thông tư được kết cấu gồm 04 Chương và 25 Điều. Trong đó quy định về chế độ BHXH bắt buộc.
Chế độ ốm đau
Về cơ bản, nội dung chế độ ốm đau được quy định theo hướng kế thừa các quy định hiện hành, thực tế đang được áp dụng, kế thừa Thông tư liên tịch số 105/2016/TTLT-BQP-BCA-BLĐTBXH về đối tượng, điều kiện hưởng, thời gian và cách tính hưởng chế độ ốm đau.
Ngoài ra, dự thảo Thông tư làm rõ một số nội dung sau:
+ Quy định chi tiết, làm rõ đối tượng, điều kiện, thời gian hưởng chế độ ốm đau, chế độ khi chăm sóc con ốm đau;
+ Thời gian lần đầu phải nghỉ việc để điều trị, phục hồi chức năng lao động khi bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, quy định tại điểm c khoản 2 Điều 42 của Luật BHXH số 41/2024/QH15;
+ Trường hợp trong cùng một thời gian người lao động có từ 2 con trở lên dưới 7 tuổi bị ốm đau; trường hợp cả cha và mẹ tham gia BHXH bắt buộc cùng nghỉ việc để chăm sóc con ốm đau; việc xác định con dưới 03 tuổi, dưới 07 tuổi để xác định thời gian hưởng chế độ khi chăm sóc con ốm đau trong một năm cho mỗi con;
+ Quy định cụ thể cách tính mức trợ cấp ốm đau; quy định chi tiết về "ngày làm việc" để làm cơ sở xác định thời gian hưởng chế độ ốm đau của người lao động theo khoản 6 Điều 45 của Luật BHXH số 41/2024/QH15.
+ Chế độ ốm đau đối với người lao động nghỉ việc 1/2 ngày.
+ Dự thảo Thông tư cũng đưa ra các ví dụ cụ thể để minh họa cho từng trường hợp cụ thể nhằm thuận lợi, dễ hiểu hơn cho người lao động và các đơn vị trong quá trình triển khai thực hiện.
Chế độ hưu trí
Về cơ bản, nội dung chế độ hưu trí được quy định theo hướng kế thừa các quy định hiện hành, thực tế đang được áp dụng như cách tính tỷ lệ phần trăm lương hưu.
Nội dung dự thảo tập trung quy định, làm rõ như sau:
+ Việc xác định thời gian được tính là làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm để làm căn cứ xét điều kiện hưởng lương hưu như: Người lao động phải nghỉ việc để điều trị, phục hồi chức năng lao động do bị tai nạn lao động hoặc bệnh nghề nghiệp; có thời gian nghỉ việc hưởng chế độ thai sản được tính là thời gian đóng BHXH bắt buộc;
+ Việc xác định thời gian không được tính là làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm để làm căn cứ xét điều kiện hưởng lương hưu như: Được cử đi làm việc, đi học, hợp tác lao động; đóng tiếp một lần cho số tháng còn thiếu tối đa 06 tháng để đủ điều kiện hưởng lương hưu;
+ Đặc biệt đã làm rõ mức lương hưu hằng tháng của người lao động đang làm nghề, công việc đặc biệt đặc thù theo quy định của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, thực hiện theo quy định tại khoản 2 Điều 66 Luật Bảo hiểm xã hội và khoản 3 Điều 13 Nghị định số …/2025/NĐ-CP khi nghỉ hưu mà chưa đạt mức tối đa 75%.
+ Quy định cụ thể về trường hợp đóng tiếp một lần cho số tháng còn thiếu đối với người lao động đủ điều kiện về tuổi hưởng lương hưu mà thời gian đóng BHXH bắt buộc còn thiếu tối đa 06 tháng để đủ điều kiện hưởng lương (điều kiện về thời gian đóng gắn với từng nhóm đối tượng, mức đóng, thời điểm đóng, như hưu đủ, hưu suy giảm).
+ Quy định cụ thể việc xác định tỷ lệ hưởng lương hưu; trợ cấp một lần khi nghỉ hưu đối với trường hợp người lao động đã đủ điều kiện hưởng lương hưu theo quy định mà tiếp tục đóng BHXH.
+ Quy định chi tiết về thời điểm hưởng lương hưu đối với các trường hợp tiếp tục làm việc và đóng BHXH bắt buộc sau khi đã đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định, trường hợp hưởng lương hưu khi suy giảm khả năng lao động.
+ Quy định cụ thể mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH để tính lương hưu, trợ cấp một lần, hưởng BHXH một lần, trợ cấp tuất một lần.
+ Xác định thời điểm và tuổi nghỉ hưu theo cấp bậc quân hàm đối với đối tượng nghỉ hưu theo điều kiện tuổi của Luật quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng, Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam; đồng thời, đưa ra các ví dụ cụ thể để minh họa cho từng trường hợp cụ thể nhằm thuận lợi, dễ hiểu hơn cho người lao động và các đơn vị trong quá trình triển khai thực hiện.
Bộ Quốc phòng đang lấy ý kiến góp ý dự thảo này trên Cổng Thông tin điện tử Bộ Quốc phòng.
